Công ty BMSGroup Global đi tiên phong trong việc cung cấp Dịch vụ tư vấn giải pháp tổng thể. Với đội ngũ chuyên viên giỏi, năng động, đa lĩnh vực, BMSGroup Global được nhiều doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài lựa chọn và coi là ‘Điểm tựa vững chãi’ của mình.
Xem thêm dịch vụ tại Công ty cổ phần BMSGroup Global:
Tư vấn chiến lược
>> Tư vấn Marketing
>> Tư vấn quản trị kinh doanh
>> Tư vấn đầu tư
>> Dịch vụ tài chính, kế toán
>> Tư vấn quản trị nhân sự
>> Tư vấn thương mại
——————————
Phát triển bền vững vùng quế (2)
1. Giới thiệu về quế
Theo tài liệu thống kê cho thấy: Nếu 1ha Quế sau chu kỳ 15 – 20 năm thu được 1,5 – 2 tấn vỏ trị giá 15 – 20 triệu đồng tương ứng với 10 tấn thóc. Để thu được 10 tấn thóc phải canh tác trên 10 ha lúa nương (sản lượng lúa nương 1 tấn/ha/năm) hoặc 20 ha sắn hoặc ngô.
Tuy nhiên trồng cây trên đất dốc không tiến hành liên tục trong 10 năm được vì sau 3 – 5 năm lại bỏ hoang rồi mới trở lại canh tác. Như sau trong 10 năm 1 ha lúa nương chỉ canh tác được 3 – 5 năm và cho sản lượng 3 – 5 tấn thóc.
Ngoài ra trồng cây lương thực trên đất dốc liên tục còn làm tăng xói mòn đất, giảm độ phì đất, trong khi đó rừng Quế thuần loài ở 5 – 6 tuổi đã khép tán, dưới tán rừng Quế cây bụi thảm tươi phát triển, đất được bảo vệ và lượng lá rơi rụng có tác dụng cải tạo đất view.
Trong những năm 2000 – 2001 tại Yên Bái trồng Quế với mật độ ban đầu là 3300 cây/ha.
– Chi phí cho 4 năm đầu là 7 – 8 triệu đồng/ha
– Lợi nhuận bình quân : 20 – 22 triệu đồng/ha
Xác định hiệu quả trồng Quế tại Na Mèo, Thanh Hóa cho thấy: Sau 15 năm lợi nhuận thu được từ 1 ha quế là > 21 triệu đồng.
Như vậy trồng Quế ở các địa phương đều mang lại hiệu quả kinh tế cao
Công dụng của quế
Trong y học
– Theo nghiên cứu của hội hóa học Hoa Kỳ “Mùi hương của tinh dầu Quế giúp cải thiện trí tuệ con người”. Khi ngửi mùi hương này giúp nâng cao sức tập trung, ghi nhớ và xử lý các hình ảnh nhanh và chính xác khi đang làm việc với máy tính.
– Có tác dụng kích thích tuần hoàn máu, hô hấp tăng lên, kích thích tăng bài tiết, tăng cường co bóp tử cung, tăng nhu động ruột.
– Tinh dầu quế dùng để xoa bóp vùng đau bầm tím do chấn thương, đánh gió khi cảm.
– Tinh dầu quế có tác dụng làm ấm toàn thân, khử mùi hôi, trừ cảm cúm, cảm lạnh, tiêu chảy, có tác dụng kích dục, giảm buồn phiền, chống đau cơ.
– Quế được coi là một trong bốn vị thuốc rất có giá trị (Sâm, Nhung, Quế, Phụ). Nhục quế có vị ngọt cay, tính nóng, thông huyệt mạch làm mạnh tim, tăng sức nóng, chữa các chứng trúng hàn, hôn mê mạch chạy chậm, nhỏ, yếu (trụy mạch, huyết áp hạ) và dịch tả nguy cấp.
– Tinh dầu quế có tính sát trùng mạnh làm ức chế nhiều loại vi khuẩn đặc biệt là vi khuẩn tả. Ở các nước Châu Âu quế được sử dụng là thuốc chữa các bệnh đau bụng tiêu chảy, sốt rét, ho và một số bệnh khác.
Trong công nghiệp, thực phẩm
– Quế được sử dụng một khối lượng lớn để làm gia vị vì quế có vị thơm, cay và ngọt có thể khử bớt được mùi tanh, gây của cá, thịt, làm cho các món ăn hấp dẫn hơn, kích thích được tiêu hoá.
– Quế còn được sử dụng trong các loại bánh kẹo, rượu: như bánh quế, kẹo quế, rượu quế được sản xuất và bán rất rộng rãi. Bột quế còn được nghiên cứu thử nghiệm trong thức ăn gia súc để làm tăng chất lượng thịt các loại gia súc, gia cầm.
– Quế được sử dụng làm hương vị, bột quế được trộn với các vật liệu khác để làm hương khi đốt lên có mùi thơm được sử dụng nhiều trong các lễ hội, đền chùa, thờ cúng trong nhiều nước châu á nhất là các nước có đạo phật, đạo Khổng Tử, đạo Hồi.
– Gần đây nhiều địa phương còn sử dụng gỗ quế, vỏ quế để làm ra các sản phẩm thủ công mỹ nghệ như bộ khay, ấm, chén bằng vỏ quế, đĩa quế, đế lót dầy có quế.
– Một số dân tộc Châu Á dùng quả chín và nụ hoa quế lấy hương thơm làm bánh và ướp chè hay thay nước hoa.
– Ở Ấn Độ, Quế được sử dụng rộng rãi như một thứ gia vị chủ yếu để chế thức ăn.
– Gỗ Quế được dùng làm đồ gia dụng và ván ép. Người Dao ở miền Bắc và một số dân tộc ở huyện Trà My (Quảng Nam) và Trà Bồng (Quảng Ngãi).
Đặc điểm hình thái cây quế
– Cây quế là loài cây thân gỗ, sống lâu năm, ở cây trưởng thành có thể cao trên 15 m, đường kính ngang ngực (1,3 m) có thể đạt đến 40 cm.
– Quế có lá đơn mọc cách hay gần đối lá có 3 gân gốc kéo dài đến tận đầu lá và nổi rõ ở mặt dưới của lá, các gân bên gần như song song, mặt trên của lá xanh bóng, mặt dưới lá xanh đậm, lá trưởng thành dài khoảng 18 – 20 cm, rộng khoảng 6 – 8 cm, cuống lá dài khoảng 1 cm.
– Quế có tán lá hình trứng, thường xanh quanh năm, thân cây tròn đều, vỏ ngoài màu xám, hơi nứt rạn theo chiều dọc.
– Trong các bộ phận của cây quế như vỏ, lá, hoa, gỗ, rễ đều có chứa tinh dầu, đặc biệt trong vỏ có hàm lượng tinh dầu cao nhất, có khi đạt đến 4 – 5%.
– Cây quế khoảng 8 đến 10 tuổi thì bắt đầu ra hoa, hoa quế mọc ở nách lá đầu cành, hoa tự chùm, nhỏ chỉ bằng nửa hạt gạo, vươn lên phía trên của lá, màu trắng hay phớt vàng.
– Quế ra hoa vào tháng 4, 5 và quả chín vào tháng 1, 2 năm sau. Quả quế khi chưa chín có màu xanh, khi chín chuyển sang màu tím than, quả mọng trong chứa một hạt, quả dài 1 đến 1,2 cm, hạt hình bầu dục, 1 kg hạt quế có khoảng 2500 – 3000 hạt.
– Hạt quế có dầu nên khi gặp điều kiện nhiệt độ, ẩm độ cao hạt sẽ bị chảy dầu mất sức nảy mầm
– Bộ rễ quế phát triển mạnh, rễ cọc cắm sâu vào lòng đất, rễ bàng lan rộng, đan chéo nhau vì vậy quế có khả năng sinh sống tốt trên các vùng đồi núi dốc.
Đặc điểm sinh thái cây quế
Cây sinh trưởng trong rừng nhiệt đới, ẩm thường xanh, ở độ cao dưới 800m. Quế là cây gỗ ưa sáng, nhưng ở giai đoạn còn non cây cần được che bóng. Khi trưởng thành 3 – 4 năm cây cần được chiếu sáng đầy đủ. Ánh sáng càng nhiều, cây sinh trưởng càng nhanh và chất lượng tinh dầu càng cao.
Quế có hệ rễ phát triển mạnh, rễ trụ ăn sâu vào đất và cây có tốc độ tăng trưởng tương đối nhanh. Tại vùng đồi núi A Lưới (Quảng Trị), cây trồng từ hạt đến giai đoạn 3,5 năm tuổi đã đạt chiều cao trung bình 2,2m (tối đa 2,7m). Cây 9 năm tuổi có chiều cao trung bình 6,9 – 7,0 m với đường kính thân trung bình 20 – 21 cm. Quế có khả năng tái sinh chồi từ gốc khá mạnh.
Trong sản xuất, sau khi chặt cây thu vỏ, từ gốc sẽ sinh nhiều chồi non. Có thể để lại một chồi và tiếp tục chăm sóc để sau này lại cho thu hoạch vỏ
Yêu cầu ngoại cảnh
Khí hậu
Quế là loài cây thích hợp khí hậu nhiệt đới ẩm, mưa nhiều, nắng nhiều, vì vậy các vùng có quế mọc tự nhiên ở nước ta là vùng có:
– Lượng mưa cao từ 2000 – 4000 mm/năm; lượng mưa thích hợp nhất 2000 – 3000mm/năm. Lượng mưa hàng năm ở các địa phương trồng quế ở nước ta thường vào khoảng 1.600 – 2.500mm.
– Quế ưa khí hậu nóng ẩm. Nhiệt độ thích hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của quế là 20 – 250C.
– Tuy nhiên quế vẫn có thể chịu được điều kiện nhiệt độ thấp (lạnh tới 10 C hoặc 00 C) hoặc nhiệt độ cao tối đa tới 37 – 380C
– Nhiệt độ bình quân hàng năm từ 20 – 290C
– Độ ẩm không khí trên 85%;
Đất đai
Quế có thể mọc được trên nhiều loại đất có nguồn gốc đá mẹ khác nhau (sa thạch, phiến thạch…), đất ẩm nhiều mùn, tơi xốp; đất đỏ, vàng, đất cát pha; đất đồi núi, chua (pH 4-6), nghèo dinh dưỡng, nhưng thoát nước tốt (trừ đất đá vôi, đất cát, đất ngập úng).
Tốt nhất nên trồng Quế những nơi còn tính chất đất rừng, đất có tầng trung bình đến dày, đất rừng mới phục hồi sau nương rẫy, rừng còn cây bụi mọc rải rác…
phoi vo que
Quế thường trồng ở những nơi có độ cao so với mặt nước biển:
+ Ở miền Bắc: 200m
+ Ở miền Trung: 500m
+ Ở miền Nam: 800m
Nhân dân các vùng trồng quế cho biết lên cao hơn cây quế có xu hướng thấp lùn, chậm lớn nhưng vỏ dày và có nhiều dầu, xuống thấp hơn cây quế thường dễ bị sâu bệnh, vỏ mỏng và ít dầu trong vỏ, đời sống cây cũng ngắn hơn.
Ở những nơi mùa khô kéo dài, ít mưa, vùng đồi núi trọc, đất xấu, đất thoái hóa, đất đá ong, khô cằn, có lẫn đã hoặc chứa nhiều sỏi sạn, đất đã mất tầng thảm mục, tầng mùn bị rửa trôi, nghèo dinh dưỡng, mất tính chất đất rừng không thích hợp với quế.
Xác định giống quế đem trồng
Để tăng sản lượng vỏ quế, hàm lượng và chất lượng tinh dầu cần phải chọn nguồn giống quế đem trồng
Thực tiễn việc đưa giống Quế có ở các tỉnh phía Bắc vào trồng tại các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi đã cho thấy rõ tầm quan trọng của nguồn giống. Các vườn quế có nguồn giống từ các tỉnh phía Bắc trồng ở các tỉnh phía Nam thường cho vỏ mỏng, hàm lượng tinh dầu thấp nên giá trị không cao bằng quế địa phượng. Kết quả khảo nghiệm cho thấy quế ở vùng nào sinh trưởng tốt ở vùng đó. Vì vậy có thể lấy:
– Giống Quế ở Yên Bái trồng cho các tỉnh phía Bắc
– Giống Quế ở Thanh Hóa, Nghệ An trồng cho các tỉnh miền Trung cũ từ Thanh Hóa đến Quảng Bình, Quảng Trị
– Giống ở Quảng Nam, Quảng Ngãi trồng cho các tỉnh phía Nam và Nam Trung bộ
2. Nông dân đổi đời từ cây quế
Bảo Yên có thế mạnh về nông – lâm nghiệp, với diện tích đất tự nhiên lớn, trồng rừng trở thành nguồn sinh kế của phần lớn người dân địa phương. Giai đoạn trước, cấp ủy đảng, chính quyền địa phương từng “đau đầu” tuyên truyền để người dân hạn chế mở rộng diện tích trồng sắn bởi gây bạc màu đất. Tuy nhiên, khoảng 10 năm trở lại đây, diện tích trồng sắn và các cây lâm nghiệp kém hiệu quả dần được phủ xanh bởi cây quế.
a. Về quế
Với hơn 6.000 ha quế, 2 xã Xuân Hòa và Vĩnh Yên được gọi là “thủ phủ” quế của Bảo Yên. Phương pháp canh tác quế đã được người dân đúc kết thành quy trình chuẩn, đó là 2 năm đầu trồng sắn xen quế để che mát cho cây quế non, khi quế được 4 đến 5 năm tuổi, bắt đầu tỉa cành bán, đến khi tận dụng hết giá trị của lá quế mới khai thác vỏ.
Chúng tôi bất ngờ khi người nông dân mặc chiếc áo nâu đã sờn cổ, đi đôi dép tổ ong đang ngồi đối diện là một tỷ phú. Anh là Lò Trọng Huỳnh, người dân tộc Tày ở thôn Nậm Pạu, xã Vĩnh Yên. Anh Huỳnh cho biết: Gia đình nghèo khó, vất vả nên chẳng được học hành đến nơi đến chốn, tôi cũng muốn đi đây đó làm công nhân nhưng thiếu bằng cấp nên không thể xin việc. Xác định chỉ có thể bám vào ruộng, nương mà sống, gia đình tôi chọn hướng trồng rừng để phủ xanh đất trống, đồi trọc, giữ nước cho ruộng lúa. Trước đây, gia đình tôi trồng quế nhưng chưa nghĩ đến giá trị kinh tế của cây quế. Từ năm 2010 trở lại đây, khi giá quế rục rịch tăng, gia đình tôi mở rộng diện tích quế thay thế sắn và một số cây lâm nghiệp khác. Đến nay, gia đình tôi có 14 ha quế, trong đó hơn một nửa đã đủ tuổi khai thác. Ngoài ra, mỗi năm gia đình tỉa cành cũng thu được hơn 100 triệu đồng. “Trồng quế chỉ vất vả 2 – 3 năm đầu, sau đó cây khép tán, có thể tỉa lá bán dần” – anh Huỳnh cho biết.
 |
| Nhờ thu nhập từ quế, ở Xuân Hòa đã có thêm nhiều căn nhà xây khang trang. |
Theo ông Hoàng Kim Tân, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Yên, ở bản Nậm Pạu có 80% hộ trồng quế, hộ ít thì vài ha, hộ nhiều có đến hai chục ha, chỉ 5 năm nữa ở đây không thiếu tỷ phú. Ngoài Nậm Pạu, ở các bản Khuổi Vèng, Nà Pồng, Tạng Què, Nậm Khạo… đâu đâu cũng trồng quế. Ở đây, nhiều nông dân đã mua đất, mua nhà ngoài thị trấn Phố Ràng cho con ở đó tiện học hành.
Cùng dải đất phía Tây của huyện Bảo Yên, xã Xuân Hòa bạt ngàn quế và cũng không thiếu những tỷ phú nông dân nhờ loại cây này. Căn nhà sàn 4 gian lợp cọ vững chãi, tựa lưng vào đồi quế xanh mướt của ông Hoàng Văn Chức ở bản Vắc như một hình ảnh tiêu biểu của cuộc sống sung túc. Ông Hoàng Văn Thiến, Bí thư Chi bộ bản Vắc cho biết: Nhờ cây quế, thôn đã gần hết hộ nghèo. Bây giờ, nếu gia đình có việc, bà con chỉ cần cắt tỉa một ít quế là đủ chi tiêu.
b. Quế là cây trồng chủ lực
Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Bảo Yên Hà Văn Quang cho biết: Cây quế được trồng rải rác ở các xã, thị trấn trên địa bàn huyện cách đây 30 – 40 năm, tuy nhiên phải đến năm 2010, người dân mới thực sự quan tâm phát triển loại cây này. Ban đầu là thay thế một số cây trồng kém hiệu quả, đến năm 2013, khi có một doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến tinh dầu quế tại địa bàn thì diện tích trồng quế tăng nhanh, mỗi năm cả nghìn ha. Các xã có diện tích trồng quế lớn như Yên Sơn, Xuân Hòa, Vĩnh Yên liên tục vượt kế hoạch hằng năm.
Hiện tổng diện tích quế huyện Bảo Yên đạt 22.000 ha, tăng 4 lần so với thời điểm 2010. Trong đó, diện tích quế từ 1 đến 4 năm tuổi có 3.545 ha; diện tích quế trên 4 năm tuổi bắt đầu cho tỉa thưa lá, cành có 9.805 ha; diện tích quế trên 10 năm tuổi bắt đầu cho thu vỏ có 8.650 ha. Ước tính mỗi năm, người dân huyện Bảo Yên thu về hơn 1.120 tỷ đồng từ cây quế, bao gồm khai thác vỏ và tỉa cành, lá.
 |
| Quế là cây trồng chủ lực ở Bảo Yên. |
Chủ tịch UBND xã Vĩnh Yên Hoàng Kim Tân cho biết: Nhờ nguồn thu từ cây quế, xã Vĩnh Yên đã sớm đạt tiêu chí thu nhập (tiêu chí số 10) trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Đời sống người dân được nâng lên, vì vậy việc huy động nguồn lực trong dân để xây dựng các công trình công cộng như nhà văn hóa, đường giao thông… cũng thuận lợi hơn.
Trong 2 nhiệm kỳ đại hội Đảng bộ huyện Bảo Yên vừa qua, quế luôn được xác định là một trong những cây trồng chủ lực. Trong bối cảnh ảnh hưởng của dịch Covid-19 và thị trường biến động, một số cây trồng chủ lực khác như chè, sả, dâu tằm gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ, thì người trồng quế vẫn “sống khỏe”, giá quế có chiều hướng tăng.
4. Nâng cao giá trị cây quế
a, Phát triển quế hữu cơ
Với việc hướng tới xuất khẩu, các sản phẩm nông nghiệp nói chung và sản phẩm từ cây quế nói riêng sẽ vấp phải sự cạnh tranh gay gắt của nông sản từ các tỉnh, các nước trong khu vực và trên thế giới, bởi vậy một trong những hướng đi tất yếu đối với cây quế Bảo Yên là đầu tư vào sản xuất theo hướng hữu cơ, lấy chất lượng để cạnh tranh. Việc đi sau các địa phương khác giúp Bảo Yên có thể đi tắt, đón đầu công nghệ cũng như vận dụng kinh nghiệm của các địa phương khác trong nâng cao giá trị từ cây quế.
 |
Như huyện Văn Yên (Yên Bái) có hơn 40.000 ha quế. Đây là huyện có diện tích quế lớn nhất nước, hằng năm người dân Văn Yên khai thác gần 10.000 tấn quế vỏ, 300 tấn tinh dầu, 65.000 m3 gỗ và tổng giá trị thu nhập khoảng 600 tỷ đồng. Từ vài chục năm nay, cây quế Văn Yên đã nổi tiếng thế giới, tháng1/2010, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã có quyết định chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm quế Văn Yên. Mới đây, Vương quốc Thái Lan đã quyết định bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm quế vỏ Văn Yên tại Thái Lan. Đây là điều hiếm thấy trên thế giới, một quốc gia khác bảo hộ sản phẩm của Việt Nam trên đất nước họ. Điều đó khẳng định chất lượng sản phẩm quế Văn Yên nổi tiếng bên ngoài lãnh thổ.
Những cách làm chủ động, sáng tạo từ địa phương lân cận có điều kiện tự nhiên, xã hội tương đồng có thể xem là gợi ý cho vùng quế huyện Bảo Yên. Hoặc như tại Nậm Đét (Bắc Hà) là xã duy nhất của tỉnh có hơn 1.323 ha quế của 334 hộ được cấp chứng chỉ quế hữu cơ quốc tế, chiếm 70,8% tổng diện tích quế trên địa bàn xã. Người dân nơi đây đã tạo ra 12 loại sản phẩm quế chất lượng cao, với các mặt hàng chủ lực như quế ống điếu, quế ống sáo, quế thuốc lá, quế lát vuông, quế tăm, tinh dầu quế… Các sản phẩm quế của Hợp tác xã Quế hữu cơ Nậm Đét đang có sức cạnh tranh và giá bán ổn định, được xuất khẩu sang thị trường Ấn Độ, một số nước Trung Đông và các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, cho thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Việc được cấp chứng nhận quế hữu cơ quốc tế đã góp phần nâng cao giá trị từ cây quế, hình thành vùng sản xuất chuyên canh gắn với chuỗi giá trị của ngành hàng quế tại địa phương.
Với diện tích quế phát triển đã gần đạt ngưỡng cho phép, thời gian qua, huyện Bảo Yên đang tập trung quy hoạch vùng quế bền vững. Mô hình sản xuất hữu cơ tăng giá trị cây quế cũng đang được thí điểm ở đồi quế của một số hộ thuộc xã Vĩnh Yên và xã Xuân Hòa.
Ông Phạm Hồng Thái, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bảo Yên cho biết: Hiệu quả từ sản xuất quế hữu cơ đã được khẳng định, đơn vị đang tích cực tuyên truyền, vận động một số hộ thực hiện, sau đó sẽ nhân rộng.
Ông Hoàng Văn Toàn, thôn Khuổi Vèng, xã Vĩnh Yên hiện có 5 ha quế nằm trong vùng quy hoạch dự kiến phát triển diện tích quế hữu cơ đầu tiên. Ông Toàn cho biết: Nghe cán bộ kiểm lâm nói về sản xuất hữu cơ, tôi rất muốn tham gia, vì nếu làm được không chỉ nâng giá trị cây quế lên mà còn góp phần bảo đảm sức khỏe do trong sản xuất, hạn chế sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu độc hại.
Cùng với định hướng sản xuất hữu cơ, huyện Bảo Yên cũng từng bước xây dựng vườn giống gốc để chủ động nguồn giống chất lượng, đồng thời nghiên cứu các giải pháp canh tác để phòng, trừ sâu bệnh hại quế.
b. Thu hút doanh nghiệp, chế biến đa dạng sản phẩm quế
Mặc dù dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương khiến việc tiêu thụ sản phẩm nông – lâm nghiệp gặp nhiều khó khăn, nhưng những ngày này, 2 nhà máy chế biến tinh dầu quế của Công ty Xuất – nhập khẩu Sơn Hải đặt tại xã Tân Dương và xã Vĩnh Yên vẫn hoạt động hết công suất. Năm 2021, giá thu mua tăng, người dân càng phấn khởi, những chuyến xe chở cành, lá quế từ các xã lân cận đổ về chất đầy kho nhà máy. Trong câu chuyện từ những người nông dân, thấp thoáng nhắc đến sự hiện diện của nhà máy quế đã thúc đẩy phong trào trồng quế tại Bảo Yên.
 |
Đến nay, tại huyện Bảo Yên đã có 3 nhà máy chế biến tinh dầu quế quy mô lớn, trong đó có 2 nhà máy của Công ty Xuất – nhập khẩu Sơn Hải và 1 nhà máy của Công ty TNHH Một thành viên Triều Dương đặt tại Cụm tiểu thủ công nghiệp thị trấn Phố Ràng. Ngoài ra, còn có một số cơ sở chế biến, chiết xuất tinh dầu quế quy mô nhỏ tại các xã, thị trấn. Ông Bùi Ngọc San, Giám đốc Công ty Xuất – nhập khẩu Sơn Hải cho biết: Trước đây, nhà máy chỉ hoạt động theo vụ thu hoạch, nhưng nay đã có thể hoạt động quanh năm nhờ nguồn nguyên liệu dồi dào.
Mặc dù đã góp phần thúc đẩy nông dân phát triển cây quế trên địa bàn huyện Bảo Yên nhưng nhìn chung, các cơ sở chế biến tinh dầu quế chủ yếu tập trung chế biến cành, lá và xuất khẩu ở dạng thô, trong khi sản phẩm giá trị nhất của cây quế là vỏ thì hoàn toàn phải tiêu thụ ở nơi khác, nông dân chưa được hưởng hết giá trị kinh tế mà cây quế mang lại.
Đồng chí Nguyễn Xuân Nhẫn, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Bảo Yên cho biết: Đây cũng là điều mà cấp ủy đảng, chính quyền huyện Bảo Yên trăn trở nhiều năm. Bởi vậy, ngay từ đầu nhiệm kỳ này, một trong những ưu tiên của huyện là thu hút các doanh nghiệp lớn đầu tư vào chế biến sản phẩm nông – lâm nghiệp. Những chuyến đi con thoi của các đồng chí lãnh đạo huyện đã từng bước kết nối được với Tập đoàn Gia Nguyễn – một doanh nghiệp có nhiều kinh nghiệm trong chế biến quế và đã có thị trường xuất khẩu tương đối bền vững. Trước mắt, đơn vị này đã lên phương án đầu tư nhà máy chế biến tại Cụm tiểu thủ công nghiệp thị trấn Phố Ràng để chế biến ít nhất 5 sản phẩm từ quế. Nguyên liệu đầu vào của nhà máy sẽ là sản phẩm của các nhà máy chế biến tinh dầu hiện có trên địa bàn, từ đó tạo chuỗi sản xuất liên hoàn ngay tại địa phương.
Song song với thu hút các doanh nghiệp lớn, các mô hình sản xuất, chế biến quy mô vừa và nhỏ cũng được khuyến khích phát triển. Như tại xã Cam Cọn, người dân bắt đầu sơ chế vỏ quế thanh thay vì thu hoạch bán thô như trước đây. Anh Lý Văn Cầu, thôn Bỗng 2, xã Cam Cọn cho biết: Qua sơ chế, giá trị tăng gần gấp đôi, quế nguyên vỏ chỉ có giá 65.000 đồng/kg nhưng qua sơ chế có thể bán được 110.000 đồng/kg. Hiện anh Cầu mới sản xuất quy mô hộ gia đình, tới đây, địa phương đang có hướng hỗ trợ để anh nâng quy mô sản xuất, tiến tới thành lập hợp tác xã.
4. Để phát triển bền vững vùng quế
 |
Theo số liệu theo dõi của ngành, đến hết năm 2020, huyện Bảo Yên có khoảng 22.000 ha quế, chiếm hơn 50% diện tích quế toàn tỉnh (40.200 ha) và tăng 16.452 ha so với năm 2015 (4.848 ha).
Theo Nghị quyết số 10 ngày 26/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về Chiến lược phát triển nông nghiệp hàng hóa tỉnh Lào Cai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, cây quế được xác định là sản phẩm chủ lực của tỉnh cần tập trung phát triển. Theo đó, diện tích quế của tỉnh sẽ đạt 52.000 ha vào năm 2025 và 66.000 ha vào năm 2030. Còn đối với huyện Bảo Yên, diện tích quế khoảng 26.000 ha vào năm 2025 và đạt 30.000 ha vào năm 2030.
Qua số liệu trên cho thấy, trong giai đoạn vừa qua, diện tích cây quế của huyện Bảo Yên bình quân mỗi năm tăng gần 3.300 ha, tuy nhiên, để đạt được mục tiêu của Nghị quyết 10 đến năm 2025 và 2030 thì vẫn cần tiếp tục phát triển diện tích quế. Nên có thể nói rằng cây quế tại huyện Bảo Yên phát triển nhanh chứ chưa phải là nóng.
Như chúng ta đã phân tích ở trên, với việc diện tích quế phát triển nhanh đúng là có đặt ra một số vấn đề đối với công tác quản lý của ngành. Những vấn đề này chúng tôi đã lường trước và đang tổ chức quản lý, chỉ đạo để phù hợp với yêu cầu phát triển.
Nhằm đảm bảo nguồn cung giống quế chất lượng, ngành đã tổ chức đánh giá chất lượng giống, xây dựng rừng giống quế và quản lý chất lượng giống cây trồng lâm nghiệp theo quy định. Với diện tích rừng giống quế của tỉnh được cấp chứng nhận là 70 ha, có năng lực sản xuất khoảng 84 tấn hạt giống/năm, đủ để sản xuất 120 triệu cây giống, thừa khả năng đáp ứng cho nhu cầu cây giống của tỉnh (khoảng 50 triệu cây giống/năm) và cung ứng cho một số tỉnh lân cận. Như vậy, giống quế được đưa vào trồng phải có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, cây giống được sản xuất tại các vườn ươm đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định; kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch thực hiện theo tiêu chuẩn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và điều kiện thực tế tại địa phương.
Đối với kỹ thuật canh tác quế, đây cũng là vấn đề ngành rất quan tâm để phát triển vùng nguyên liệu chất lượng, với mục tiêu đến năm 2025 có ít nhất 30% diện tích quế được cấp chứng chỉ hữu cơ, đến năm 2050 đạt 50% diện tích.
Để đạt được mục tiêu này, ngành phối hợp chặt chẽ với các địa phương tăng cường công tác khuyến lâm, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, hướng dẫn người dân kỹ thuật canh tác quế bền vững; xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất quế. Đồng thời, kêu gọi, huy động các nguồn lực khác (các dự án NGO, ODA…) hỗ trợ xây dựng chứng chỉ quản lý rừng bền vững, chứng chỉ hữu cơ cho diện tích quế của tỉnh.
 |
Về định hướng phát triển, sẽ hình thành vùng trồng quế tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Tập trung phát triển chuỗi sản phẩm quế hữu cơ mang thương hiệu sản phẩm quốc gia; từng bước vươn ra thị trường thế giới và trở thành mặt hàng nông – lâm sản xuất khẩu chính; gắn phát triển vùng nguyên liệu quy mô tập trung sản xuất theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật với thu hút, kêu gọi đầu tư các cơ sở chế biến sâu có công nghệ hiện đại, có giá trị gia tăng cao. Phát triển quế tập trung trên địa bàn các huyện: Bắc Hà, Bảo Yên, Bảo Thắng, Văn Bàn, Bát Xát. Giai đoạn 2021 – 2025, tiếp tục mở rộng thêm 12.000 ha quế, nâng tổng diện tích trên địa bàn tỉnh đạt trên 52.000 ha; giai đoạn 2026 – 2030, mở rộng thêm 13.500 ha, tổng diện tích đạt 66.000 ha; đến năm 2050 đạt 68.000 ha.
Các giải pháp kỹ thuật: Nghiên cứu, áp dụng khoa học – công nghệ từ khâu sản xuất giống tới khâu chế biến, tiêu thụ sản phẩm theo hướng hữu cơ; đến năm 2050, có trên 50% sản phẩm quế đạt chứng nhận hữu cơ và được quản lý trên hệ thống xác thực số (QRS).
Về chế biến, tiêu thụ sản phẩm: Giai đoạn 2021 – 2025, duy trì hoạt động của các cơ sở chế biến hiện có; tập trung đầu tư xây dựng các cơ sở chiết xuất tinh dầu quế; có 1 nhà máy chế biến sâu tinh dầu quế với công suất trên 500 tấn tinh dầu/năm; có 2 nhà máy chế biến sâu vỏ quế, công suất trên 10.000 tấn/năm. Giai đoạn 2026 – 2030, nâng công suất chế biến của các cơ sở chế biến quế trên địa bàn tỉnh. Nghiên cứu các xu thế phát triển thị trường, nhu cầu tiêu thụ các loại sản phẩm quế sau chế biến theo hướng đi tắt, đón đầu, khuyến khích sản xuất, xuất khẩu đến các thị trường khó tính; tìm kiếm thị trường lâm sản xuất khẩu, tập trung vào thị trường Mỹ và các nước châu Âu.
Để phát triển bền vững cây quế trên địa bàn tỉnh nói chung và của huyện Bảo Yên nói riêng, cấp ủy đảng, chính quyền huyện Bảo Yên cần bám sát định hướng và giải pháp của Nghị quyết số 10.
Cần chỉ đạo xây dựng kế hoạch cụ thể, đặc biệt phải đẩy mạnh tuyên tuyền, vận động, hướng dẫn kỹ thuật cho người dân. Thành lập các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất, kinh doanh quế là tiền đề quan trọng để mời gọi, thu hút doanh nghiệp có năng lực đủ mạnh đầu tư xây dựng nhà máy chế biến sâu, tinh chế sản phẩm quế, nhằm gia tăng giá trị quế và phát triển bền vững sản phẩm quế.
——————————–
CÔNG TY CỔ PHẦN BMSGROUP GLOBAL
Hotline : 0974 636562
Website : www.bmsgroupglobal.com
Email : bmsgroup0701@gmail.com
Fanpage : BMSGroup Global
Office : 19 Floor, FLC Twins, No 265 Cau Giay Street, Hanoi.
